Betere besluiten door onderzoek van het datateam

Het Augustinianum is een school voor havo, atheneum en gymnasium in Eindhoven. In maart 2023 vertelden docent wiskunde Lisa Moonen en toenmalig schoolleider Miriam Maas in dit praktijkvoorbeeld over hun ervaringen. Twee jaar later kijken we hoe het nu staat met het datateam.

Normaal

“Het is bij ons op school inmiddels normaal dat je een vraagstuk eerst onderzoekt voordat je een beslissing neemt”, vertelt Lisa Moonen, voorzitter van het datateam en al elf jaar bij het datateam betrokken. Dat beaamt Martijn Blom. Hij begon in augustus 2023 als teamleider vwo 2 t/m 6 en ‘erfde’ het datateam van zijn voorganger. “Een beleidsstuk of een voorstel dat niet is gebaseerd op literatuur of gedegen onderzoek wordt hier op school eigenlijk niet meer serieus genomen. Kritisch denken en een onderzoekende houding worden gestimuleerd, zowel bij leerlingen als bij medewerkers. Ik vind dat heel belangrijk, zeker in de huidige tijd van desinformatie.”

Een beleidsstuk of een voorstel dat niet is gebaseerd op literatuur of gedegen onderzoek wordt hier op school eigenlijk niet meer serieus genomen

Zorgvuldig

“Voorheen was dat anders”, zegt Lisa. “Voor de komst van het datateam werd nogal snel naar oplossingen ‘doorgeschakeld’. Vaak bleek dan dat een zogenaamde oplossing het probleem helemaal niet verhielp. En dan stierf een vernieuwing ook snel weer een stille dood.” Het datateam gaat daarentegen zorgvuldig te werk, met harde data, en stelt vragen aan alle betrokken partijen. “Maar we kijken ook of er wel echt een probleem is. Misschien zit er iets anders verstopt achter de vraag.”

Vragen voor het datateam komen van de schoolleiding, maar ook collega’s weten het datateam regelmatig te vinden als ze een vraag hebben, vertelt Martijn: “Als collega’s iets opvalt, bijvoorbeeld aan de resultaten in een bepaalde jaarlaag, stappen ze naar het datateam. Het datateam werkt dus aan dingen die echt leven in de school.”

Collega’s betrekken

Bij de start van het datateam, elf jaar geleden, volgde Lisa samen met zeven collega’s een driejarige opleiding aan de Universiteit Twente. Dat gaf een solide basis. Inmiddels werken nog drie van die zeven collega’s op de school. Naast Lisa zijn dit Saskia Laurens (docent wiskunde) en Stefanie ten Thije ook genoemd Boonkkamp (docent Nederlands). Dit heeft de effectiviteit van het datateam niet veel beïnvloed, zegt Lisa: “Een belangrijk onderdeel van de opleiding was dat je nadenkt over wanneer je collega’s in de school betrekt. De afgelopen jaren is dat cruciaal gebleken. Dit is denk ik de reden waarom het draagvlak in de school voor het datateam nog steeds zo groot is. We vragen altijd collega’s om aan te sluiten en leggen hun het probleem voor. We vragen hoe zij ertegenaan kijken en laten hen meedenken over de opzet van het onderzoek. Zij hebben dus een grote stem in wat het datateam doet. En dat moet ook. We willen geen apart groepje in de school zijn. Aan de andere kant wil je ook niet te veel beslag leggen op collega’s, want dat levert veel extra werk op.”

Internationaal onderzoek

De school en het datateam hebben zich recent aangesloten bij meerjarig internationaal onderzoek naar de aanwezigheidsbevordering van leerlingen. Martijn: “Samen onderzoeken we stimulerende redenen voor leerlingen om naar school te gaan.” Voor dat onderzoek bracht het datateam het afgelopen jaar verzuim op het Augustinianum in beeld, zegt Lisa: “We keken bijvoorbeeld naar hoe we verzuim registreren. Het onderzoek loopt nog, maar we hebben nu al meer zicht op wie verzuimt en ook waarom. Zo zien we dat tijdige registratie van verzuim kan voorkomen dat leerlingen langer absent zijn, bijvoorbeeld door oudergesprekken.”

Bijeffect

Alleen al het feit dát de school aan dit onderzoek meedoet, heeft een positief effect op collega’s, vertelt Martijn: “We laten ermee zien dat we oog hebben voor dit probleem en dat we er iets aan proberen te doen. Dat we niet meteen een oplossing hebben, is niet erg.” Lisa vult aan: “Dat effect zagen we ook toen we met het datateam in kaart brachten hoe collega’s in de school in hun lessen werken aan onderzoeksvaardigheden. Daarvoor namen we interviews af met collega’s. Na afloop bedankten zij ons. Ze vonden het fijn dat we inhoudelijke belangstelling hadden voor het onderwijs dat zij geven.”

Verankerd

Martijn ziet het als onderdeel van zijn rol als schoolleider om mee te beslissen over wat het datateam onderzoekt. “Daarnaast neem ik het datateam ook graag een beetje tegen zichzelf in bescherming. Er zijn immers een beperkt aantal uren en beperkte middelen beschikbaar. En ik breng het datateam ook graag onder de aandacht tijdens teamoverleggen, een studiemiddag of op SharePoint. Dat doen de andere teamleiders overigens ook. Het datateam is goed in onze school verankerd.”

Datateammethode in de les

Het Augustinianum gebruikt de methode van het datateam op meer plekken in de school. Bijvoorbeeld in de lessen over onderzoeksvaardigheden, zegt Lisa. “We geven vwo-5 les in het doen van onderzoek als voorbereiding op het profielwerkstuk. Het gaat dan bijvoorbeeld over bronnenonderzoek, resultaten verwerken in Excel, maar ook pitchen van resultaten. Dat zijn dingen die ik zelf vroeger heel graag had willen leren op school!”

De kracht van ons datateam is dat het echt wordt gedragen door collega’s in de school

Basisvaardigheden

“Ik gun alle scholen een datateam”, vervolgt Martijn. “Het is echt van meerwaarde voor de school.” Toen bekend werd dat het Augustinianum subsidie had gekregen voor het versterken van de basisvaardigheden, was het dan ook vanzelfsprekend dat de school bij het monitoren en verantwoorden daarvan het datateam zou betrekken, naast het kwaliteitsteam. “Het datateam weet immers al hoe we dat gedegen kunnen aanpakken.” De kracht van het datateam is dat het echt wordt gedragen door collega’s in de school, besluit hij. “Het biedt de leden van het datateam bovendien de mogelijkheid om zichzelf verder te ontwikkelen. Dat is ook een mooie opbrengst!”

Met een datateam bouw je aan een goede basis voor schoolontwikkeling

Praktijkvoorbeeld

Op het Augustinianum in Eindhoven werken ze met een datateam dat gedegen onderzoek doet naar de oorzaak van een dilemma voordat ze actie ondernemen. Met als resultaat: een doeltreffende schoolontwikkeling.

• 20 maart 2023

Aan de slag met schoolontwikkeling

Link