De Commissie Code Goed Onderwijsbestuur denkt mee: rollen en belangen in onderwijsregio’s
Heb je een vraag over de nieuwe Governancecode Funderend onderwijs? Of een bestuurlijke vraagstuk? De Commissie Code Goed Onderwijsbestuur denkt met jou mee en kan reflectie bieden. Elke maand bespreken we een herkenbare en relevante casus. Deze maand: rollen en belangen in onderwijsregio’s.
De vraag
Een onderwijsregio, waarin verschillende schoolbesturen samenwerken, loopt tegen dilemma’s aan rond rollen, belangen en integriteit. De regio heeft de volgende drie vragen:
- Hoe ga je om met bestuurders die zowel hun eigen onderwijsorganisatie leiden als actief zijn binnen de onderwijsregio? Wat betekent dat voor goed bestuur en intern toezicht?
- Hoe blijft de rol en opdrachtgeverschap van functionarissen zonder formele rol (bijvoorbeeld een kwartiermaker of onafhankelijk voorzitter) zuiver, zonder dat belangen verstrengeld raken?
- Zijn er nog andere risico’s op belangenverstrengeling?
Het antwoord
Harry van Alphen (voorzitter Commissie Code Goed Onderwijsbestuur): “Integriteit en bewust omgaan met belangenvormen de ruggengraat van goed bestuur – ook op regionaal niveau. Ik denk dat de code daar mooie handvatten voor biedt."
"Overlappende belangen van een bestuurder zijn niet per se verkeerd. Sterker nog, het handelen van een bestuurder vanuit zowel de eigen organisatie als het gezamenlijke regionale belang kan juist waardevol zijn. Cruciaal is wél dat bestuurders hier open over zijn, elkaar bevragen en transparantie betrachten, bijvoorbeeld door nevenfuncties openbaar te maken. Maatschappelijke verantwoording is dan ook sinds de actualisatie een belangrijk onderdeel van de code."
"Zijn er wel ongewenste of tegenstrijdige belangen? Bespreek dat dan, leg afspraken duidelijk vast en trek je conclusies als dat nodig is. Voor onafhankelijke functionarissen, zoals programmamanagers of voorzitters, gelden dezelfde principes: wees helder over je onafhankelijkheid en wie je opdrachtgever is."
Voer structureel het gesprek over integriteit, liefst vóórdat problemen ontstaan.”
Mijn belangrijkste tip is: voer structureel het gesprek over integriteit, liefst vóórdat problemen ontstaan. Open dialoog en consensusgericht besluitvormen versterken het onderlinge vertrouwen en het publieke belang. Met de code willen we laten zien dat het gaat om bewust, transparant en waardengedreven handelen: het juiste doen, en het niet-juiste laten.”
Over de code
De Code Goed Onderwijsbestuur is door de onderwijssector zelf ontwikkeld om goed bestuur in het onderwijs te bevorderen en te waarborgen. Sleutelwoorden zijn verantwoordelijkheid, verbinding, lerend vermogen, integriteit enopenheid. In juni 2025 stemden PO-Raad, VO-raad en VTOI-NVTK in met de geactualiseerde Governancecode Funderend Onderwijs.
Heb je een vraag over de nieuwe code? Wil je sparren over toepassing in jouw praktijk? Of wil je een casus aandragen over bestuurlijke dilemma’s? Neem dan contact op met de Commissie Code Goed Onderwijsbestuur. De commissie denkt mee, biedt reflectie en draagt bij aan verdere doorontwikkeling van de code op basis van praktijkervaringen.