Samen leren en jezelf ontwikkelen als procesbegeleider
Hoe begeleid je teams en groepen die betrokken zijn bij leer- en ontwikkelprocessen binnen je school? Om je hierbij te helpen biedt de VO-academie het Leertraject Procesbegeleider aan. Wij spraken over de meerwaarde van dit traject met teamleiders Virgie van Overveld en Geert van Beek van het Jan Tinbergen College (JTC) in Roosendaal. Ze namen samen deel aan het traject en blikken terug op hun ervaringen en de inzichten waar hun school tijdens én na hun deelname de vruchten van plukt.
De veranderende rol van de teamleiders was een belangrijke aanleiding voor deelname aan het traject, vertelt Geert. “Sinds een aantal jaar hebben we meer verantwoordelijkheid gekregen over bepaalde werkgroepen. We waren eerst erg gericht op het draaiende houden van de organisatie en niet zozeer bezig met vernieuwingen en ontwikkelprocessen.” Virgie vult haar collega aan. “De school was in korte tijd sterk gegroeid. Eerst hadden de teamleiders vooral het contact met de leerlingen, maar dat is overgenomen door de leerlingcoördinatoren. Daardoor kwam de ontwikkeling van medewerkers vooral bij ons te liggen.”
De ‘familieschool’ van 10 á 15 jaar geleden ontwikkelde volgens Geert naar een schoolorganisatie met een meer professionele organisatiecultuur, waarbij ook de ontwikkeling van medewerkers meer centraal kwam te staan. “Ik zou niet zeggen dat er meer van ons wordt gevraagd, maar eerder andere dingen”, aldus Geert. “Wij konden ons echt bezig gaan houden met het docententeam en de ontwikkelingen binnen onze teams. Door die veranderde verantwoordelijkheid gingen we op zoek naar scholing die ons daarbij kon helpen.” Met een aanmelding voor het leertraject bij de VO-academie tot gevolg.
Intervisie en samen deelnemen
In veel trajecten gebruikt de VO-academie een combinatie van theorie in de ochtend en intervisie in de middag, iets dat door Geert en Virgie werd gewaardeerd. Virgie: “De afwisseling was heel fijn, maar de intervisiebijeenkomsten zijn mij het meest bijgebleven. Je hoort meer over de processen van andere deelnemers, kan vragen aan elkaar stellen en krijgt feedback. De intervisie hielp ook in het leren vragen stellen en geeft je meer inzicht in waar je zelf goed in bent of wat je lastig vindt. Je leert zo meer over jezelf als persoon én als leidinggevende.”
Geert licht dit verder toe. “Je werkte met een buddy, waardoor je feedback kreeg van een externe die buiten je organisatie staat. Maar ook juist het samen deelnemen met iemand van dezelfde school is enorm waardevol.” Ook daarin zitten Geert en Virgie op één lijn. “We waren in totaal met z’n drieën (één collega zat in een andere intervisiegroep, red.) en dan merk je dat het meer gaat leven in je school, bijvoorbeeld omdat je het bespreekt in een vergadering. Je houdt elkaar scherp, waardoor je niet terugkomt van zo’n dag en vervalt in je dagelijkse werkzaamheden”, aldus Virgie.
Onvoorspelbaarheid en afstemming
Welke bruikbare inzichten namen de teamleiders van JTC voor hun school mee van het traject? Geert legt uit. “Ik leerde om niet alleen te focussen op het doel, maar ook op alle onvoorspelbaarheden en nieuwe mogelijkheden die je tegenkomt in het proces. Die niet links laten liggen, maar juist in de gaten houden en vastgrijpen om uiteindelijk iets heel moois te bereiken.”
Een ander inzicht die hij benoemt is het afstemmen van je begeleiding op de samenstelling van je team. “Bij sommige werkgroepen had ik het gevoel dat ik ze te kort deed, omdat ik zelf niet zoveel hoefde te doen. Tijdens het traject leer je analyseren welke interventies je kunt toepassen bij zo’n werkgroep. De ene werkgroep heeft veel sturing en ondersteuning nodig, terwijl je bij een andere werkgroep alleen geïnteresseerd hoeft te vragen hoe de ontwikkelingen gaan, een beetje vinger aan de pols houden. Dat past bij wat de groep nodig heeft, en dat is dan genoeg.”
Voor Virgie is met name de helikopterview een belangrijk leerpunt. “Ik wil er vaak helemaal bovenop zitten, maar een helikopterview is op sommige momenten juist ook goed. Waar staan we, welke stappen moeten we zetten, waardoor loopt het proces niet en hoe kan je dat oplossen?”
Positief
Beide deelnemers raden het traject van harte aan. “Er is een goede afwisseling tussen theorie en praktijk en je bouwt echt een band op met je intervisiebegeleider. Maar realiseer je wel dat het handig is dat je één of meer processen aan het begeleiden bent, zodat je de theorie meteen aan je eigen praktijk kunt koppelen. Maak het concreet”, aldus Geert. Virgie voegt tenslotte nog hieraan toe, “dat het allemaal heel positief was: een mooie locatie, lekker eten, een heel afwisselend programma en goede gesprekken.”
