Veelgestelde vragen over het bieden van maatwerk

Dit is in principe aan de school.
Het is aan scholen om vóóraf na te denken over hoe zij willen omgaan met onder meer de hier genoemde situaties. Zowel de inhoudelijke aansluiting van curricula, als het omgaan met schoolexamencijfers en het PTA is een zaak van de school zelf.
Het is aan te raden om in het PTA te expliciteren (en daarmee ook in het examenreglement) wat er (inhoudelijk én praktisch) gebeurt als er gebruik wordt gemaakt van een terugvaloptie, onder andere met betrekking tot het al dan niet behouden van de schoolexamencijfers, het al dan niet afleggen van een aanvullende toets, en het aanleveren richting BRON. Dit draagt bij aan heldere verwachtingen richting de leerling en richting de school.

Dit werkt als volgt in de administratie (BRON):
Bij de eerste aanlevering (voorafgaand aan het eerste tijdvak) moet worden aangegeven dat het om een schoolexamencijfer op een hoger niveau gaat. Wanneer scholen van de terugvaloptie gebruik willen maken, moet de leerling in BRON worden aangemeld voor een examen op het geëigende niveau in het tweede tijdvak. Afhankelijk van hoe de school dit vooraf heeft bepaald, blijft het SE-cijfer al dan niet staan. De school heeft de ruimte hier om een nieuw schoolexamencijfer voor te geven op het geëigende niveau. Bij het doorgeven van het eindcijfer moet dan worden aangegeven dat dit (toch) op het eigen niveau was.
Het is dus aan de school hoe wordt omgegaan met het schoolexamencijfer indien de leerling gebruikmaakt van de terugvaloptie. De handelswijze van de school dient wel in het PTA te zijn beschreven.

Aanspreekpunt bij vragen: OCW/DUO

In de meeste gevallen zijn curricula dusdanig op elkaar aangesloten dat er met name minder kennis en vaardigheden worden gevraagd bij het terugvallen op een oorspronkelijk niveau, in plaats van geheel andere kennis en vaardigheden.
Er kan echter sprake zijn van een discrepantie. Het is aan te raden om tijdig te analyseren in hoeverre curricula van elkaar verschillen en wat er inhoudelijk (extra) nodig is als er gebruik wordt gemaakt van de terugvaloptie. De inhoud van het schoolexamenprogramma dient met het PTA te zijn afgedekt.

Aanspreekpunt bij vragen: OCW

Zie antwoord op vorige vraag.
Dit werkt als volgt in de administratie (BRON):
Bij de eerste aanlevering (voorafgaand aan het eerste tijdvak) moet worden aangegeven dat het om een schoolexamencijfer op een hoger niveau gaat. Wanneer leerlingen van de terugvaloptie gebruik willen maken, moet de leerling in BRON worden aangemeld voor een examen op het geëigende niveau in het tweede tijdvak. Afhankelijk van hoe de school dit vooraf heeft bepaald, blijft het SE-cijfer al dan niet staan. De school heeft de ruimte hier om een nieuw schoolexamencijfer door te geven op het geëigende niveau. Bij het doorgeven van het eindcijfer moet dan worden aangegeven dat dit (toch) op het eigen niveau was.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

Momenteel is dat niet geregeld in de wet- en regelgeving.

Aanspreekpunt bij vragen: OCW

Er kunnen verschillende situaties voordoen indien de leerling doubleert in 5 havo.

1. De leerling heeft geen eindexamen gedaan. In dit geval zijn er geen cijfers van het centraal eindexamen. Het gehele centrale examen moet nog worden afgelegd. Voor hoe om te gaan met de SE-cijfers wordt naar hierboven verwezen.
2. Een leerling is gezakt voor het eindexamen. In dit geval moet het centraal examen in alle vakken worden overgedaan. Het is niet mogelijk voor een vo-school om deelexamens af te nemen.

In beide gevallen betekent het dat de leerling in ieder geval alle centrale examens (opnieuw) aflegt. Het is aan de school hoe om te gaan met de schoolexamens. Er dient wel voldaan te worden aan het PTA dat voor dat jaar geldt. De school dient dus tijdig te anticiperen op wat er gaat gelden voor leerlingen die doubleren.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

Een school heeft veel vrijheid om een maatwerkprogramma voor een leerling te maken door hem/haar een ander PTA af te nemen dan een ‘reguliere’ leerling.

Met het oog op organiseerbaarheid is het te adviseren om dit proces zo veel mogelijk te generaliseren in ‘groepen leerlingen’ (zoals een groep leerlingen die versneld een vak volgt of een groep leerlingen die een vak op een hoger niveau volgt) om de administratiedruk te verminderen. Eventuele tussentijdse wijzigingen in het PTA kunnen in een erratum worden aangegeven.

Het is van belang dat scholen transparant zijn naar leerlingen en ouders over het PTA. Daarom dient tijdig door de school te worden beschreven wat er geldt voor bepaalde maatwerkmogelijkheden, zoals bij het afleggen van vakken op een hoger niveau.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

Als leerlingen tussentijds teruggaan naar het eigen niveau, moeten ze voldoen aan het PTA van het eigen niveau. De school dient vooraf te expliciteren wat bij teruggaan voor dat vak geldt:

• Alle toetsen alsnog op het eigen niveau maken.
• Alle gemaakte toetsen inhoudelijk herbeoordelen op het eigen niveau (waarbij overbodige onderdelen dus buiten beschouwing worden gelaten en eventueel ontbrekende onderdelen alsnog worden getoetst).

Als gestopt wordt met ‘versnelling’, gaat voor de leerling het ‘normale’ PTA gelden. Overeenkomende onderdelen worden overgenomen, andere worden aangevuld, zodat op gelijke wijze als bij zijn nieuwe ‘PTA-genoten’ het SE-cijfer berekend kan worden.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

Op grond van artikel 31 Eindexamenbesluit moet iedere school die examens afneemt, per verschillend examenniveau uiterlijk 1 oktober van het betreffende schooljaar een PTA aanleveren.

In de voorbereiding op inspectieonderzoeken kan de aanwezigheid van een geldig PTA gecheckt worden of als informatiebron dienen (in het kader van programmatisch handhaven of bijvoorbeeld bij de beoordeling van een standaard gericht op toetsing). Daarnaast zal bij binnenkomende examensignalen het PTA als informatiebron dienen bij de behandeling/afhandeling van het signaal door de inspectie.

Wat betreft maatwerk in PTA’s geldt de volgende stelregel: ‘wat’ getoetst moet worden ligt vast (eindtermen), ‘hoe’ getoetst moet worden biedt ruimte voor maatwerk. Denk daarbij aan chronisch zieke kandidaten of kandidaten met een ernstige handicap. Daarbij kunnen bepaalde aanpassingen in afnamecondities, zonder dat de inhoud (zwaarte) van het examen wordt aangetast, er voor zorgen dat leerlingen een diploma kunnen behalen.

Bij de pilot ‘Recht op Maatwerk’ zal het vaak leerlingen betreffen die een vak in twee jaar willen afsluiten in plaats van in drie jaar. Bij drie jaar kan men meer toetsen afnemen, maar dat laat onverlet dat wel dezelfde inhoud (eindtermen) getoetst moet worden op dezelfde wijze. Anders worden leerlingen ongelijk behandeld. De school dient dergelijke afspraken vast te leggen in een PTA. Om te voorkomen dat de inspectie 100 verschillende PTA’s ingestuurd krijgt, kan de school een regulier PTA van het betreffende niveau inzenden en een ‘versneld’ PTA van het betreffende niveau, waarin staat hoe de versnelling per vak zal plaatsvinden. Deze worden ingezonden bij de Inspectie. De leerling/ouders en school hebben zelf wel een individueel PTA, dat een variatie kan zijn op bovenstaande twee. Deze ligt ter inzage voor de inspectie op school en kan indien nodig altijd nog worden geraadpleegd.
Scholen die nog geen maatwerk-PTA ’s hebben, kunnen het beste zo spoedig mogelijk contact opnemen met het examenloket, waarna zij doorverbonden worden met de Inspectie van het onderwijs (WEX). In overleg met de WEX wordt een oplossing gevonden.

Aanspreekpunt bij vragen: Inspectie

Jazeker, dit is mogelijk. Het is aan scholen zelf hoe zij omgaan met het al dan niet behouden van schoolexamencijfers na zakken, mits dit vooraf goed is vastgelegd in het PTA.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

Ja. Zolang de inhoud van het schoolexamenprogramma gedekt is in het PTA heeft de school de vrijheid om voor deze leerlingen een onderwijsprogramma (en daarmee PTA) op maat te maken.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

Het is mogelijk dat een leerling teruggaat, om welke reden dan ook, naar een voorgaand leerjaar. Dit wordt beschouwd als doubleren. Dit betekent dat de regels en voorschriften voor dat leerjaar dan ook gelden. In het gegeven voorbeeld gelden voor deze leerling de regels en voorschriften die voor iedere andere leerling in 4 vwo gelden. Het is mogelijk om in het (voor-)voorlaatste leerjaar één of een aantal vakken af te sluiten. Het is van belang dat de school zorgt dat de leerling het onderwijs kan volgen, voldoet aan de eisen in het schoolexamen en met goed gevolg de centrale examens kan afronden.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

Dan moet de school in BRON melden dat de leerling zich voor dat examen heeft teruggetrokken. Als ze dat vergeten, gaat BRON (IPO) bellen en wordt het alsnog vermeld. De leerling doet het jaar daarna examen.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

Ongeacht of een leerling wel of niet ziek is: bij examens in het (voor-)voorlaatste leerjaar is de algemene regel dat voor het gehele examen slechts sprake is van één herkansing. Deze herkansing kan de leerling gelijk inzetten in het (voor-)voorlaatste leerjaar. In het onderhavige geval zou dat betekenen dat de leerling de herkansing in het derde tijdvak zou doen. De leerling heeft ook nog de keuze om de herkansing pas in te zetten op het moment dat hij alle centrale eindexamens heeft afgelegd omdat de leerling dan meer zicht heeft op de overige afgelegde vakken. Dit betekent een herkansing in het tweede tijdvak een jaar later.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

In principe geldt dat een leerling niet voorwaardelijk kan worden bevorderd naar het laatste leerjaar. Dit is geregeld in artikel 12 lid 2 van het Inrichtingsbesluit WVO.
Als een leerling is bevorderd naar het laatste leerjaar en besluit toch niet deel te willen nemen aan het eindexamen dan mag de leerling zich terugtrekken van het examen. De leerling blijft dan in het laatste leerjaar en kan in het jaar erop opnieuw opgaan voor het eindexamen.
Als een leerling is bevorderd naar het laatste leerjaar en (tijdig) tot de conclusie komt dat het toch beter is om terug te gaan naar het voorlaatste leerjaar, kan de leerling vragen om terug te worden geplaatst. De facto doubleert de leerling dan in het voorlaatste leerjaar. Omdat de terugplaatsing een eigen keuze van een leerling betreft, dient dit verzoek te worden vastgelegd in het dossier van de leerling, zodat de school dit desgevraagd kan verantwoorden.

Op het moment dat een leerling doubleert in het voorlaatste leerjaar gelden de regels en voorschriften voor dat leerjaar.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW
Regelgeving

Sinds kort is in de uitwisseling van gegevens tussen de scholen en DUO een kenmerk voor versnellers toegevoegd, zodat de informatie over de versnellers geanalyseerd kan worden. In het najaar van 2018 bepaalt de inspectie hoe de resultaten van versnellers meegenomen worden in het verhaal achter de cijfers.

In het Onderwijsresultatenmodel tellen alleen de vakken mee die in het jaar zijn geëxamineerd waarin ook de uitslag (geslaagd/gezakt) is vastgesteld. Dit betekent ook dat eerder afgelegde vakken niet meetellen. Scholen kunnen daarom de examenresultaten (alle vakken) van de versnellers voorleggen aan hun contactinspecteur. De contactinspecteur onderzoekt vervolgens of de verstrekte informatie aanleiding is voor het bijstellen van het oordeel over de onderwijsresultaten. Zolang er geen richtlijn is, zullen de bevindingen bij de inspectie afgestemd worden.

Aanspreekpunt bij vragen: Inspectie

Bij het doorgeven van de schoolexamencijfers geeft u ook aan op welk niveau het examen wordt afgelegd, daarbij moet dus worden aangegeven dat het op een hoger niveau is. In 2018 is de deadline 30 april.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

In 2018 is dat 30 april. In het algemeen geldt de regel dat nog tot 10 dagen voor de start van het eerste tijdvak leerlingen kunnen worden teruggetrokken. En bij de digitale examens/cspe 10 dagen voordat het betreffende centrale examen wordt afgenomen (bij die leerling).
Voor terugtrekken van een leerling die examen aflegt in het (voor-)voorlaatste leerjaar is in principe geen ‘actie’ nodig. De school geeft dan simpelweg geen SE-cijfer door voor die leerling op de deadline.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO

Scholen kunnen de informatie over de leerlingen die op een hoger niveau examen hebben gedaan, voorleggen aan de contactinspecteur. De inspecteur kan handmatig de examenresultaten herberekenen. Meer informatie.

Aanspreekpunt bij vragen: Inspectie

De uitslagbepaling van de schoolsoort waarvoor de leerling het diploma wil halen, is leidend. In de uitslagbepaling wordt een vak op hoger niveau meegenomen als ware het vak op het geëigende niveau. Op het diploma komt de vermelding dat er vakken op een hoger niveau zijn afgelegd. Op de cijferlijst komt te staan op welk niveau het vak is afgelegd.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

De uitslagbepaling van de schoolsoort waarvoor de leerling het diploma wil halen, is leidend. Een vak op hoger niveau wordt meegenomen als ware het een vak op geëigend niveau; dit geldt ook voor de 5,5-regeling. Er is gekozen om niet een directe compensatie in de 5,5-regeling op te nemen. Wel is het mogelijk gemaakt om het vak op het geëigend niveau af te leggen.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW

Nee. Er is geen compensatie mogelijk voor leerlingen die een vak op een hoger niveau hebben gevolgd.

Aanspreekpunt bij vragen: DUO/OCW