De anti-pestaanpak op OBC Bemmel: “Inzetten op verbinding belangrijker dan ooit”
Om pesten tussen leerlingen zoveel mogelijk tegen te gaan, werkt OBC Bemmel sinds ruim een jaar met de zogenaamde VIOS-aanpak (Veilig In en Om de School), waarbij ze samenwerken met de gemeente, politie, stichting Welzijn Lingewaard, jongerencoaches en straatcoaches. “Pesten heeft zich meer naar de online wereld verplaatst en is daardoor ongrijpbaarder geworden,” aldus Marieke van den Heuvel, docente Duits en ondersteuningscoördinator H/V bovenbouw op de school. “Dit maakt het inzetten op verbinding, tussen leerlingen in de klas én met partners buiten de school, meer dan ooit nodig.”
De toenemende verharding en polarisatie in de samenleving hebben, in combinatie met sociale media, grote gevolgen voor de sociale veiligheid van leerlingen, signaleren ze ook op OBC Bemmel. “Leerlingen zitten steeds meer in hun eigen (online) bubbel en hebben op jonge leeftijd vaak al een hele smalle kijk op de wereld, alleen vanuit hun eigen perspectief,” zo constateert Marieke. “Het begrip voor anderen neemt af en het pesten neemt toe en wordt in sommige gevallen extremer. Doordat het minder vaak binnen de schoolsetting en meer online gebeurt, is pesten ook steeds minder zichtbaar. Bovendien is de prijs van het online pesten hoger: zijn bijvoorbeeld ongewenste beelden online gedeeld, dan verspreiden deze zich vaak snel en blijken ze heel moeilijk te verwijderen. Daardoor wordt het nog belangrijker om pesten tegen te gaan, maar tegelijkertijd lastiger. Ook op OBC Bemmel worstelen we hiermee.”
Zichtbaar maken
Voor de school in Bemmel waren deze ontwikkelingen een belangrijke reden om partners van buiten de school bij de anti-pestaanpak te willen betrekken. Marieke: “Je hebt hun hulp echt nodig. Experts vanuit de politie en gemeente kunnen ons bijvoorbeeld informeren over online pesten; hoe vaak komt het voor, wat zijn online trends? Zij werken met jongerencoaches, die zich – soms herkenbaar en soms anoniem – in de online leefwereld van jongeren begeven en populaire accounts, alsook online gesprekken onder jongeren volgen. Daarnaast zijn de jongerencoaches een aantal dagen per week op onze school aanwezig en gaan zij met leerlingen in gesprek over wat er (online en offline) bij hen speelt."
Ook alle leraren en andere onderwijsprofessionals hebben hun antenne altijd aanstaan en praten met leerlingen over wat ze (online) meemaken, vertelt Marieke. "We willen ook actief uitdragen naar leerlingen: loopt het niet lekker, dan is er altijd ruimte om hierover te praten. Tenslotte investeren we in ouderavonden rond het online leven van jongeren en pesten, zodat ook ouders beter weten hoe ze hierover met hun kind in gesprek kunnen gaan. Zo kunnen we toch veel zichtbaar krijgen en opmerken; al hebben we niet de illusie dat we alles (kunnen) weten.”
Gezamenlijke aanpak
Wordt pesten opgemerkt, dan komen de school en partners ook samen in actie. “Signalen en meldingen worden altijd doorgespeeld aan de werkgroep anti-pestbeleid binnen de school”, aldus Marieke. “In overleg met de gepeste leerling wordt dan besloten of we het pestprotocol in werking zetten. Zo ja, dan volgt een mediation gesprek met de pester(s), waarbij afspraken worden gemaakt om het pesten te stoppen. Gebeurt dit niet, dan vragen we in het geval van online pesten aan de leerling en ouders om bewijs te verzamelen en naar de politie te gaan. In andere gevallen gebruiken we de escalatieladder, waarbij bijvoorbeeld kan worden overgegaan tot schorsing van een leerling.”
Speelt er iets met een leerling of zijn er zorgen, dat wordt dit ook breed besproken met de VIOS-partners binnen een driewekelijks signaliseringsoverleg. Hierbij zijn namens de school de veiligheidscoördinator, ondersteuningscoördinatoren en orthopedagoog aanwezig. Daarnaast nemen de betrokken ondersteuningsorganisaties, boa’s, wijkagent, jongerencoaches (gedetacheerd bij de school), straatcoaches en jeugdconsulent vanuit de gemeente deel.
“Het grote voordeel hiervan is dat je dan samen een plan kunt maken en tot een integrale aanpak komt, in plaats van dat er binnen en buiten de school allemaal losse initiatieven worden genomen," aldus Marieke. "Je doet geen dingen dubbel en versterkt elkaar. Ook leer je elkaar door het overleg kennen. Dit maakt het ook eenvoudig en laagdrempelig om contact met elkaar te zoeken. Tenslotte is het voor de betrokken leerlingen heel helder: alles verloopt via één kanaal en één aanpak.”
Naast het signaliseringsoverleg is er vanuit de VIOS-aanpak om de drie weken ook een kernteamoverleg over overkoepelende veiligheidsthema’s. Hier sluit ook de rector van de school regelmatig bij aan. “Het helpt om ons veiligheidsbeleid te versterken,” zo onderstreept Marieke.
Preventie
OBC Bemmel heeft de laatste jaren te maken gehad met een aantal grotere incidenten, waarbij ongewenste beelden online werden gedeeld en verspreid. In Bemmel is de problematiek echter nog van een andere orde dan in bijvoorbeeld Arnhem, zo vertelt Marieke. “Maar dat wil je ook zo houden. Vandaar dat we ook veel investeren in preventie.”
Met de opkomst van online pesten is het volgens de docente hierbij nog belangrijker geworden om in te zetten op verbinding tussen leerlingen binnen de (offline omgeving van de) klas. “We besteden veel tijd aan voorlichting, themabijeenkomsten, groepsactiviteiten en gesprekken in de klas, waarbij het gaat over: hoe gaan we met elkaar om - ook online -, hoe leer je elkaar begrijpen en wat kan je doen als je andere leerlingen (online) ziet pesten?” Opnieuw kunnen partners zoals de jongerencoaches hier een belangrijke rol in spelen, zo benadrukt Marieke.
Onderdeel identiteit school
De samenwerking via VIOS levert zo veel op, aldus Marieke. “Het vraagt wel veel personele inzet, maar als je hier als school echt een team voor opzet, een plan maakt en er samen mee aan de slag gaat, is veel mogelijk. En we merken dat de opbrengst er naar is, dus dit is het zeker waard. De school ontvangt ook een financiële bijdrage voor de VIOS-aanpak vanuit de gemeente en daarnaast bied de organisatie achter VIOS (regio Arnhem) ondersteuning. Bij de start hebben zij bijvoorbeeld geholpen contact te leggen en afspraken te maken met de partners in de regio."
Op OBC Bemmel is men zo vorig jaar van start gegaan. Marieke: “Hierbij nam een collega - nu onze veiligheidscoördinator - het voortouw en was er ook ondersteuning vanuit de schoolleiding. Na een jaar is VIOS een heel levendig iets voor degenen die er betrokken bij zijn op onze school. Ik hoop dat het in de toekomst nog meer kan landen in de rest van de school en dat we alle collega’s breed hier deel van kunnen maken. Zodat het actief inzetten op veiligheid – en specifiek de aanpak van pesten – nog meer een vanzelfsprekend onderdeel van de identiteit van onze school wordt.”
