Strategisch personeelsbeleid

Het belang van strategisch personeelsbeleid

Sinds 2013 is strategisch personeelsbeleid (HRM) in het voortgezet onderwijs uitgegroeid tot een centraal thema voor besturen, scholen en beleidsmakers. Het wordt erkend als aangrijpingspunt voor de verbetering van onderwijskwaliteit en voor de ontwikkeling van onderwijspersoneel. Ook speelt het een rol bij thema’s als het terugdringen van het lerarentekort, de ontwikkeling van de school als lerende organisatie, goed werkgeverschap, het samen opleiden en de professionele ontwikkeling van docenten, schoolleiders en bestuurders.

Vanwege dit groeiende belang heeft strategisch personeelsbeleid de afgelopen jaren een centrale plek gekregen in het Strategisch kader van de VO-raad. Ook is het opgenomen in de actualisatie van de Code Goed Bestuur 2025.

Landelijke afspraken

In samenwerking met het ministerie van OCW en de Inspectie van het Onderwijs zijn verschillende afspraken gemaakt en ontwikkelingen in gang gezet:

• De VO-raad is afgelopen periode met OCW in gesprek geweest over de verdere toekomst van deze regeling-SHRM. Na diverse tijdelijke verlengingen van deze regeling heeft het ministerie van OCW besloten dat de helft van deze SHRM-middelen met ingang van 2026 structureel wordt toegevoerd aan de lumpsum van besturen. De andere helft gaat vanaf 2026 naar de nieuwe meerjarige ‘Regeling-onderwijsregio’s 2026-2029’.
• Deze SHRM-middelen kunnen besturen gebruiken om te voldoen aan de wettelijke eisen voor strategisch personeelsbeleid. In de Kamerbrief van juli 2025 bevestigd het kabinet dit wetsvoorstel doorzetten. De VO-raad heeft, daar waar mogelijk, kritisch meegekeken naar inhoud van dit wetsvoorstel. Zie het nieuwsbericht naar aanleiding van de internetconsultatie in 2023. Niet alleen de VO-raad was kritisch op dit voorstel. Lees hier de reactie van de Onderwijsraad.
• Met structurele middelen, wettelijke eisen en een leerknooppunt blijft strategisch personeelsbeleid de komende jaren een strategisch thema binnen de sector. Met een lerende aanpak wordt duurzame ingezet op continue ontwikkeling. Alle inspanningen van besturen en scholen naar aanleiding van de eerdere afspraken uit het (geactualiseerde) Sectorakkoord kunnen zo grotendeels voorgezet worden. De VO-raad is voornemens om periodiek rekenschap af te blijven leggen van deze ontwikkelingen op sectorniveau, bijvoorbeeld door herhaling van het monitoringsonderzoek zoals die ook in 2025 voor de vierde keer zal worden uitgevoerd.
• Strategisch personeelsbeleid is in 2021 en 2022 een kernonderwerp in de afhechting van het Sectorakkoord vo. Het kabinet stelde in beide jaren € 88 miljoen beschikbaar aan schoolbesturen om hun strategisch personeelsbeleid te versterken, aansluitend op hun onderwijskundige koers en passend bij de eigen context. Van schoolbesturen wordt verwacht dat zij de prestatieboxmiddelen inzetten voor het verder verbeteren van de implementatie en evaluatie van strategisch personeelsbeleid, de begeleiding van startende leraren en schoolleiders en de duurzame inzetbaarheid van het onderwijspersoneel.
• De afhechting van het Sectorakkoord vo komt voort uit de afspraken uit het geactualiseerde Sectorakkoord (2018). In dat akkoord is expliciet afgesproken dat schoolbesturen hun personeelsbeleid afstemmen op onderwijskundige doelen en daaraan gekoppeld de professionele ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid van leraren en schoolleiders. Ze worden niet langer bevraagd op afzonderlijke deelaspecten van het lerarenbeleid, zoals differentiatievaardigheden of het aantal masteropgeleide leraren.
• Het ministerie van OCW en de VO-raad hebben in 2018 samen met de Onderwijsinspectie en wetenschappelijk experts vijf indicatoren voor goed strategisch personeelsbeleid ontwikkeld:
  • afstemming van strategisch personeelsbeleid op externe ontwikkelingen
  • afstemming van strategische personeelsbeleid op onderwijskundige doelen
  • duurzame inzetbaarheid
  • ontwikkelperspectief leraren en schoolleiders
  • kwaliteit van implementatie van strategisch personeelsbeleid door schoolleiders
• Deze indicatoren komen terug in het periodiek sectorbreed monitoringsonderzoek in opdracht van het ministerie en de VO-raad en themaonderzoeken door de Inspectie. Het monitoringsonderzoek onder besturen is sinds 2020 uitgebreid met onderzoek onder schoolleiders en leraren, om beter zicht te krijgen op de implementatie en doorwerking van strategisch personeelsbeleid. Door deze onderzoeken kan het voortgezet onderwijs aan de politiek en andere stakeholders de voortgang laten zien in de versterking van strategisch personeelsbeleid in het voortgezet onderwijs.

Blijvende inzet noodzakelijk

Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het versterken van strategisch personeelsbeleid. Uit opeenvolgende monitoronderzoeken blijkt dat besturen en scholen een beweging in gang hebben gezet. Een beweging die voortdurend nieuwe stimulans en aandacht kan gebruiken, zowel in de breedte als de diepte: meer schoolbesturen die met strategisch personeelsbeleid aan de slag gaan en ook een verbeterde toepassing ervan. Kortom, een verdere versterking

Uit het monitoringonderzoek SHRM komen verschillende aandachts- en verbeterpunten naar voren. Eén ervan is de stagnerende doorontwikkeling en doorwerking van het HR-beleid in de scholen. Het periodieke gesprek tussen bestuur, schoolleiding en medewerkers is daarin een belangrijke pijler. Zie ook het bericht.