Evalueren en vervolgstappen bepalen
Evaluatie en borging zijn belangrijke onderdelen van onderwijsontwikkeling. Evalueer samen met de betrokkenen en onderzoek of jullie doel is bereikt en wat de genomen stappen tot nu toe hebben opgeleverd. Gaan jullie op dezelfde weg door of kiezen jullie voor een andere vervolgstap?
Wat ging goed, wat kan beter en hoe gaan jullie verder?
Hulpvragen
Bespreek de volgende hulpvragen met collega’s om erachter te komen in hoeverre jullie een gezamenlijk beeld hebben bij deze fase:
- Hebben de genomen stappen het gewenste effect gehad? Zijn de gewenste resultaten behaald? In hoeverre is de ambitie nu gerealiseerd?
- Hoe gaan jullie om met de resultaten die jullie niet hebben behaald? Is er een mogelijkheid om de doelen aan te passen en/of op basis van nieuwe informatie, andere keuzes te maken?
- Hoe gaan jullie de successen borgen in de reguliere schoolorganisatie?
- Hoe gaan jullie de leerpunten borgen in de reguliere schoolorganisatie?
- Moeten onderdelen van het ontwikkelplan bijgesteld worden en/of nieuwe doelen worden opgesteld?
- Wat waren de succesfactoren in de veranderaanpak?
- Wat waren de faalfactoren in de veranderaanpak? Welke geleerde lessen nemen jullie mee?
Tools en instrumenten
In deze fase kunnen jullie de volgende tools inzetten:
- De checklist borgen schoolontwikkeling is een hulpmiddel om te kijken welke veranderingen inmiddels geborgd zijn en welke vervolgacties nog uitgezet moeten worden.
- Met het formulier voortgang innovatietraject kunnen jullie in kaart brengen hoe het ontwikkelproces verlopen is en welke vervolgstappen gezet kunnen worden.
- Met de reflectietool leiderschap en duurzame onderwijsontwikkeling kun je als team (tussentijds) in gesprek gaan om het leiderschap op school te analyseren. De uitkomsten leveren verbeterpunten op, waarmee sterker leiding gegeven kan worden aan verandering.
- Met het stappenplan Succesinterview sta je op een constructieve manier stil bij een succesmoment om vanuit daar vervolgstappen te bepalen. Zo ga je op zoek naar positieve drijfveren die energie en plezier opleveren binnen de samenwerking.
- Bekijk het overzicht met onderzoeksinstrumenten en zet de tools die jullie in fase 2 (beginsituatie analyseren) en fase 6 (uitvoeren in de praktijk) als tussenevaluatie hebben uitgevoerd nog een keer in als eindevaluatie.
Inspiratie
Laat je inspireren door praktijkvoorbeelden van andere scholen en door inzichten uit onderzoek:
- Praktijkvoorbeeld: Van straatcultuur naar schoolcultuur: hoe het Mundus College het tij wist te keren
- Praktijkvoorbeeld: Technieklessen vanaf het eerste leerjaar
- Praktijkvoorbeeld: Je plek in de maatschappij vinden, vraagt om meer dan kennis alleen
- Praktijkvoorbeeld: Meer zelfstandigheid door coaching op De Ring van Putten
- Praktijkvoorbeeld: Winst behalen met leerstrategieën
- Praktijkvoorbeeld: Eén formatieve les, drie perspectieven
- Praktijkvoorbeeld: Samenwerking tussen vmbo en mbo zorgt voor meer kansen
- Praktijkvoorbeeld: Bied leerlingen gelijke kansen door later op niveau te selecteren
- Praktijkvoorbeeld: Met succes ontwikkelen? Uit onderzoek blijkt: draagvlak, eigenaarschap en leiderschap maken het verschil
- Praktijkvoorbeeld: In korte tijd een onderwijsverandering doorvoeren? ‘Laat feedback leidend zijn’
- Onderzoek: Wat werkt in het voortgezet onderwijs om innovaties die in een deel van de school zijn ontwikkeld, schoolbreed in te voeren?
Checklist
Hebben jullie deze fase doorlopen? Bekijk de checklist en ga na of jullie aan alle onderdelen hebben voldaan.
Jullie hebben een eindevaluatie uitgevoerd en in ieder geval geformuleerd:
- In hoeverre jullie de ontwikkeling succesvol in praktijk hebben gebracht.
- Wat leerpunten zijn voor de ontwikkelstrategie, zowel wat betreft inhoud als proces.
- Wat conclusies en aanbevelingen voor de vervolgstappen zijn.
Reflectie
Maak tijd voor een korte evaluatie, voordat jullie door gaan naar een volgende fase. Bespreek de volgende vragen:
- Hoe ging het maken van het stappenplan evalueren? Wat ging goed? Wat kan beter?
- Welke leerpunten van het proces nemen jullie mee naar de volgende fase? Wat willen jullie behouden? Wat willen jullie verbeteren?
- Hebben jullie collega’s voldoende op de hoogte gehouden van de stand van zaken en de vervolgstappen in het ontwikkelproces?
- Zitten jullie nog op de juiste weg of moeten er zaken bijgesteld worden?
- Hebben jullie een plan en globale planning voor de volgende fase?
Ambitie vaststellen
In deze fase bepalen jullie als schoolleiding, vaksectie of werkgroep waar jullie op korte en lange termijn naartoe willen, afgestemd op de onderwijsvisie en context van de school.

Beginsituatie analyseren
Om naar de nieuwe situatie toe kunnen bewegen, moeten jullie weten waar jullie nu staan ten opzichte van de ambitie. Breng in kaart wat jullie beginsituatie is; wat goed gaat…

Schoolcontext vaststellen
Om te kunnen ontwikkelen, is het belangrijk om te weten hoe de context van de school eruit ziet. Hoe zit de organisatie in elkaar? En hoe worden beslissingen bijvoorbeeld genomen?

Strategie bepalen
In deze fase bepalen jullie de ontwikkelstrategie. Kies voor een strategie die aansluit bij de analyse en die past bij jullie ambitie, de (cultuur van de) organisatie en de betrokkenen.

Stappenplan maken
Op basis van de ontwikkelstrategie kunnen jullie het stappenplan maken. In dit plan formuleren jullie de concrete resultaten die jullie willen bereiken, inclusief acties en rollen.

Uitvoeren in de praktijk
Tijdens het ontwikkelproces is het belangrijk om alert te blijven op vorderingen die worden gemaakt en op betrokkenheid binnen de school. Hebben jullie nog hetzelfde doel voor ogen?
